Taşova İlçesi, Türkiye'nin
Orta Karadeniz Bölümünde yer almaktadır. İlçe Yeşilırmak vadisi üzerinde
kurulmuştur.
Taşova Tarihte birçok devletin
hakimiyeti altına girmiştir. İlçede yapılan kazılarda arkeolojik buluntulara
rastlanmıştır.
Taşova'da egemenlik kuran ilk
devlet Hititlerdir. Hititler, M.Ö. 1650 yıllarında
Anadolu'ya hakim olunca,
Taşova ve çevresini de idareleri altına aldılar. Daha sonra yöreye Frigler (M.Ö.
1200-700) ve Kimmerler hakim oldu. İran'da kurulan Med İmparatorluğu,
Anadolu yönünde genişlemeye başlayıp Kimmerler Devleti'ne son vererek
bölgeye hakim oldular. Taşova Pers Kralı III.Adaşirzamanında Pers
hakimiyetine geçti.
Makedonya Kralı İskender, M.Ö.331
yılında Anadolu'yu istila etti.
Dolayısıyla Taşova da
Makedon idaresine geçti. Makedonya Krallığı'nın dağılması üzerine yörede
Pontus Krallığı kuruldu.(M.Ö.291) Pontus Krallığı'nın egemenliği Amasya'nın
Roma İmparatorluğu'na katılmasına kadar devam etti. Roma İmparatoru, Jules Sezar, Pontus Kralı
Farnak ile yaptığı çarpışmayı kazandı.(M.Ö.47).Romalılar, M.S. 25 yılında
yöreyi tamamen topraklarına kattılar.Amasya ve Alpas lan Müzelerin de
sergilenen pek çok eser, yörede Makedonya ve Roma İmparatorluklarının
hakimiyet sürdüğünü doğrulamaktadır.
Taşova 395 yılına kadar Roma
hakimiyetinde kaldı. Bu tarihten sonra asırlarca Bizanslar yöreyi ellerinde
tuttular. 712 yılında Emeviler Taşova'yı ele geçirdiler. Türkler Anadolu'ya
gelene kadar yöre, Arapların idaresinde bulundu.
Büyük Selçuklu Sultanı
Alparslan, 26 Ağustos 1071'de Malazgirt Meydan Muhaberesi'nde Bizans ordusunu yenilgiye uğratarak
Anadolu'nun kapılarını Türklere açtı. Sultan Alparslan'ın Anadolu'ya
gönderdiği Türk komutanlar Anadolu şehirlerini birer birer ele geçirmeye
başladılar. Malazgirt Savaşını takip eden iki yüzyıl boyunca Horasan ve Maveraünnehir'den göç eden Türk boyları, şehir ve kasabalara yerleştiler.
Günümüzde zaviye, Seyyid
Nurettin Tekkesi adı ile bilinmekte olup onarım yapacak hamiyyetli elleri
beklemektedir.
Taşova, 1075 yılında
Danişmentliler'in eline geçti. Danişmentli Hükümdarı Melik Gazi, yöreyi ele
geçirerek adeta Amasya'yı Türk-İslam kültürünün merkezi haline getirdi.
Taşova ve çevresi II. Kılıç
Arslan zamanında Türkiye Selçukluları'nın
hakimiyeti altına girdi.(1174) Kösedağ Savaşından sonra yöre, Moğol
istilasına uğradı. Anadolu'da kıtlık, yoksulluk ve kargaşa baş gösterdi.
Meşhur Babai ayaklanması yörede etkili oldu. Türkiye Selçuklu Devleti
karışıklıkları önlemek için ülkeyi ikiye ayırdı. Taşova Rum Eyaleti içinde
kaldı ve idaresi Seyfettin Torumtay'a bırakıldı. Türkiye Selçuklu
Devleti'nin dağılmasından sonra ülkede beylikler kuruldu. Önce Kadı
Burhanettin Devleti, sonra Tacettinoğulları yörede 1425 yılına kadar
hakimiyet sürdü. Bu tarihte Osmanlı Sultanı Çelebi Mehmet, Tacettin
Beyliği'ne son vererek, Taşova'yı ülkesine dahil etti.
Taşova Osmanlı Devrinde
Tokat
Sancağı'na bağlı bir köy olarak teşkilatlandırılmıştır. Devlet yıkılana
kadar bu özelliğini korumuştur. Kurtuluş Savaşında Taşova, Rum Çetelerinin
saldırılarına hedef oldu. Rum çeteleri, Türk Köylerine saldırılar yaparak,
kadın, çocuk ve ihtiyar demeden pek çok Türkü katlettiler. Türk halkı bu gelişme üzerine
silahlanarak, Rumlara karşı harekete geçti. Mustafa Kemal'in önderliğindeki
Milli Mücadele başarıya ulaştıktan sonra yöreye askeri kuvvet gönderildi.
Yapılan silahlı mücadele sonunda yöre Rum Eşkıyalarından temizlendi.
Taşova Cumhuriyet Döneminde
1923 den 1944 yılına kadar, Tokat İli Erbaa İlçesine bağlı olarak kaldı. Bu
devirde adı Yemişenbükü idi.Taşova 04.08.1944 tarihinde 4448 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile bağımsız bir ilçe olmuştur. Tokat İline ulaşımın güç
olması ve hizmetlerinin gecikmesi sonucu 1953 yılında alınan Bakanlar Kurulu
Kararı ile ilçe, Tokat İlinden ayrılarak, AMASYA ilinin sınırlarına dahil
edilmiştir.